Bedrijfsartsen

Vermoedens van dementie bij een werknemer
Als bedrijfsarts ben je vaak het eerste aanspreekpunt wanneer er zorgen zijn over de gezondheid van een werknemer. Bij vermoedens van dementie is het belangrijk om zorgvuldig en empathisch te werk te gaan. In de niet-pluis fase kan een werknemer veranderingen vertonen in gedrag, werkprestaties of fysieke gesteldheid die mogelijk wijzen op cognitieve achteruitgang. Dit kan voor zowel de werknemer als voor jou als bedrijfsarts verwarrend zijn, omdat de symptomen ook andere oorzaken kunnen hebben, zoals stress of een burn-out.

In deze fase is het van groot belang om eerst een grondige anamnese te doen en andere oorzaken uit te sluiten. Dementie is een complexe aandoening, en het is cruciaal om alle mogelijke factoren in overweging te nemen. De signaalkaart kan ook helpen om vermoedens van dementie meer helder te krijgen door specifieke symptomen en patronen in kaart te brengen die mogelijk wijzen op dementie op jonge leeftijd bij een werknemer.

Daarnaast kan een heteroanamnese een waardevolle aanvulling zijn in deze fase. Door een gesprek te voeren met de partner of een naaste, krijg je beter inzicht in veranderingen in het dagelijks functioneren en mogelijke signalen die de werknemer zelf niet opmerkt. Als de werknemer bezwaar heeft tegen een gesprek met een naaste, kun je dit op dat moment afhouden, maar het blijft een belangrijke optie om in overweging te nemen.

Bij vermoedens van dementie kun je ook de volgende stappen ondernemen:

• Uitsluiten van andere oorzaken: Voordat je een mogelijke diagnose van dementie overweegt, is het belangrijk om andere medische oorzaken of psychosociale factoren die de symptomen kunnen verklaren, zoals stress, burn-out of depressie, zorgvuldig te onderzoeken.
• Verdere diagnostiek: Als je vermoedt dat het toch om dementie gaat, kun je de werknemer doorverwijzen voor verdere diagnostiek, zoals een neuropsychologisch onderzoek.
• Samenwerking met werkgever: Het is belangrijk om, met de toestemming van de werknemer, samen te werken met de werkgever om passende maatregelen te treffen. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld geholpen worden bij het aanpassen van de werkplek of de werkbelasting om de werknemer alvast te ondersteunen. Dit moet natuurlijk altijd met respect voor de privacy van de werknemer gebeuren.​​​​

De rol van de bedrijfsarts bij een werknemer met dementie op jonge leeftijd
Wanneer een werknemer de diagnose dementie krijgt, heeft dit vaak ingrijpende gevolgen, zowel op het werk als in het dagelijks leven. Als bedrijfsarts speel je een belangrijke rol in het begeleiden van zowel de werknemer als de werkgever bij het zoeken naar passende oplossingen. Iedere situatie is anders, en de ondersteuning moet aansluiten bij de specifieke mogelijkheden van de werknemer en de werkgever.

Wat betekent de diagnose voor werk?
Dementie op jonge leeftijd betekent niet per definitie dat iemand direct moet stoppen met werken. Voor sommige werknemers biedt werk nog structuur, sociale contacten en eigenwaarde, terwijl anderen door de cognitieve achteruitgang juist snel tegen problemen aanlopen. Het is belangrijk om samen met de werknemer en de werkgever te verkennen wat haalbaar is en welke aanpassingen mogelijk zijn. Vragen die in deze fase relevant zijn:

• Hoe kijkt de werknemer aan tegen werk en welke rol wil hij/zij dat werk nog speelt?
• Welke ondersteuning en aanpassingen zijn nodig om aan het werk te kunnen blijven bij de eigen werkgever?
• Welke impact heeft de diagnose op het functioneren en hoe kan de werknemer eventueel nog aan het werk blijven?
• Welke stappen kunnen gezet worden om een haalbare situatie te vinden voor alle partijen?

Als bedrijfsarts kun je een waardevolle rol spelen in het adviseren over de gevolgen voor werk. Dit kan bijvoorbeeld zijn:

Begeleiding en ondersteuning bieden: Helpen bij het in kaart brengen van de beperkingen en mogelijkheden, en samen met de werknemer en werkgever zoeken naar passende oplossingen.

Werken binnen de kaders van de Wet verbetering poortwachter: Helpen bij het opstellen van een realistisch plan van aanpak voor re-integratie of het voortzetten van werk binnen de verschillende mogelijkheden.

Samenwerking stimuleren: Adviseren over een multidisciplinaire aanpak, waarbij ook de leidinggevende, HR en eventueel een casemanager dementie betrokken kunnen worden.

Praktische aanpassingen verkennen: Denk aan taakversimpeling, flexibele werktijden of vermindering van werkdruk, afhankelijk van de situatie.

Voorlichting geven: Zowel aan de werknemer als aan de werkgever en collega’s, zodat er meer begrip ontstaat voor de werknemer en het werkklimaat zo ondersteunend mogelijk blijft.

Samen werken aan een passende oplossing
Niet elke werknemer zal in dezelfde mate door willen of kunnen werken, en het is belangrijk om hier in een vroeg stadium over in gesprek te gaan. De mate waarin werk mogelijk blijft, hangt af van de individuele situatie, het type werk en de bereidheid van de werkgever om aanpassingen te faciliteren. 

Wil je meer weten over de regelzaken rondom werk en inkomen na de diagnose? In de informatiebrochure Regelwerk rondom werk & dementie staat meer informatie over de wettelijke kaders en mogelijke scenario’s.

Aan het werk blijven met dementie
Wanneer een werknemer de diagnose dementie krijgt, roept dit vaak veel vragen op over werk en inzetbaarheid. Als bedrijfsarts speel je een cruciale rol in het begeleiden van zowel de werknemer als de werkgever bij het creëren van een positieve ervaring rondom werk.

Wat kun je als bedrijfsarts doen om aan het werk blijven mogelijk te maken?

Een open gesprek voeren en de situatie in kaart brengen
Een eerste stap is een zorgvuldig gesprek met de werknemer. Hoe staat hij of zij tegenover werk? Wat zijn de beperkingen, maar ook de mogelijkheden? Door goed te luisteren en inzicht te krijgen in de specifieke situatie, kun je adviseren over wat realistisch en verantwoord is.

Advies geven over werkaanpassingen
Op basis van de klachten en beperkingen kun je meedenken over mogelijke aanpassingen op de werkvloer. Dit kan variëren van taakverschuivingen en flexibele werktijden tot een rustige werkomgeving en extra begeleiding. Regelmatige evaluaties helpen om deze aanpassingen bij te sturen. Een beoordeling van de arbeidsgeschiktheid kan bijdragen om duidelijk te krijgen welke aspecten van het werk wel en welke niet meer kunnen. Ben hier ook eerlijk over naar de werknemer toe.

Samenwerking met werkgever en andere professionals
Naast direct contact met de werknemer is het belangrijk om ook de werkgever goed te begeleiden. Dit kan door in gesprek te gaan met HR en leidinggevenden over hoe zij de werknemer kunnen ondersteunen. Daarnaast speelt de bedrijfsarts een cruciale rol, niet alleen in het adviseren over mogelijke aanpassingen, maar ook in de beoordeling van de arbeids(on)geschiktheid. Dit betekent dat, zelfs wanneer een werknemer zich nog in staat voelt om te werken, de bedrijfsarts een professionele inschatting maakt of dit verantwoord is. Denk bijvoorbeeld aan een beroepschauffeur met Alzheimer, in zo’n geval kun je als bedrijfsarts tot de conclusie komen dat werken niet langer veilig of haalbaar is. De samenwerking met een casemanager dementie kan daarnaast helpen bij het opstellen van een realistisch plan. Waar mogelijk wordt rekening gehouden met de wensen van de werknemer, maar altijd binnen de grenzen van het advies van de bedrijfsarts zodat het verantwoord en passend is.

Verkennen van wet- en regelgeving
Als bedrijfsarts adviseer je over arbeidsongeschiktheid en relevante wetgeving, zoals de Wet verbetering poortwachter. Daarnaast kun je de werknemer en werkgever informeren over de mogelijkheden rondom een WIA-uitkering.

Vroegtijdig contact met het UWV en de verzekeringsarts
Het kan waardevol zijn om in deze fase al contact op te nemen met het UWV. Dit helpt om tijdig te anticiperen op mogelijke vervolgtrajecten, zoals een WIA-aanvraag of andere ondersteunende maatregelen. Vroegtijdige afstemming met het UWV kan onduidelijkheden wegnemen en ervoor zorgen dat de juiste stappen worden gezet. Op het moment dat je zeker weet dat werken niet meer mogelijk is, dan kan het zinvol zijn om contact te zoeken met een collega-verzekeringsarts om te zien welke inspanningen nog nodig zijn.

(Preventief) spreekuur bij de bedrijfsarts
Een (preventief) spreekuur bij de bedrijfsarts kan een belangrijke rol spelen in de fase waarin een werknemer met dementie nog aan het werk is. Tijdens dit spreekuur kan de werknemer in vertrouwen bespreken welke uitdagingen hij of zij ervaart en welke aanpassingen mogelijk kunnen bijdragen aan het behoud van werk. De bedrijfsarts kan helpen bij het inschatten van de belastbaarheid, adviseren over eventuele werkveranderingen en tijdig signaleren wanneer werken mogelijk niet meer verantwoord is. Dit voorkomt onverwachte problemen en zorgt ervoor dat zowel de werknemer als de werkgever goed voorbereid is op de toekomst.

Regelmatige evaluatie van aanpassingen
Wanneer er aanpassingen zijn gemaakt om werk mogelijk te houden, is het essentieel om deze regelmatig te evalueren. Door samen met de werknemer, werkgever, casemanager dementie en eventueel een naaste om tafel te gaan, kan er een realistisch plan worden opgesteld ten aanzien van werk. Dit plan houdt rekening met de mogelijkheden en beperkingen van de werknemer en biedt een kader voor verdere ondersteuning. Omdat de situatie van iemand met dementie kan veranderen, is het belangrijk dat werkafspraken en aanpassingen periodiek worden beoordeeld. Regelmatige evaluaties zorgen ervoor dat het plan actueel blijft en waar nodig wordt bijgestuurd, zodat er steeds een goede balans is tussen werkbelasting en welzijn.

Ondersteuning bieden in een complexe situatie
Door tijdig betrokken te zijn en samen te werken met alle betrokken partijen, kun je als bedrijfsarts een belangrijke rol spelen in het creëren van een positieve ervaring rondom werk en het ondersteunen van een zorgvuldige overgang naar een nieuwe fase.

Iedere werknemer met dementie heeft een unieke situatie. Als bedrijfsarts kun je bijdragen aan het vinden van maatwerkoplossingen die recht doen aan zowel de werknemer als de organisatie. De informatiebrochure Regelwerk rondom werk en dementie en de Inspiratiekit Actief blijven op de werkvloer met dementie bieden aanvullende informatie en concrete handvatten om dit proces te begeleiden.​